Wat betekent 'contextueel'?
Elk mens leeft in een context, dat wil zeggen binnen een geheel van familierelaties dat uit verschillende generaties bestaat. De contextuele benadering richt zich op deze intergenerationele samenhang waarbinnen mensen worden wie ze zijn. Dat betekent dat er in contextuele hulpverlening altijd aandacht is voor het gezin van herkomst en daarnaast voor andere belangrijke relaties die aanwezig zijn: met een partner, mede-gezinsleden of andere betrokkenen. Waar mogelijk en nodig worden deze ook uitgenodigd om in de gesprekken mee te doen. Omdat contextueel werkers er vanuit gaan dat mensen elkaar nodig hebben. Sterker, we zijn van elkaar afhankelijk. Daarom leven we ook in relaties. Mensen zorgen voor elkaar. Dat maakt ons mens, dat maakt ons ook menselijk.
Onze afhankelijkheid van elkaar gaat gepaard met een natuurlijke neiging om voor elkaar te zorgen. Denk maar aan een pas geboren kind. Niemand zal denken: 'Laat dat kind maar voor zichzelf zorgen.' En later zal dat kind, als de ouders hulpbehoevend geworden zijn, ook voor hen zorgen. In de contextuele benadering heet dat 'ons aangeboren besef van zorg en rechtvaardigheid'. Dit is een grote en vaak onvermoede kracht, omdat het zorgdragen voor de ander niet alleen de ontvanger van de zorg, maar ook de gever van die zorg versterkt. Door te zorgen voor de ander worden we meer mens, groeit ons zelfvertrouwen, ons recht om te bestaan. Het mes snijdt dus aan twee kanten.
Maar het gaat natuurlijk ook vaak mis tussen mensen, met alle consequenties van dien. Contextuele professionals proberen dan te ontdekken waar het geven en ontvangen tussen de betrokken mensen verstoord is geraakt. Ze helpen iedereen hun verhaal te doen, omdat dat vaak al veel helderheid geeft en ook het begrip voor elkaar kan versterken. Vaak komt dan de wederzijdse zorg al snel weer op gang, waarmee ook de menselijkheid en het vertrouwen terugkeert in de relatie.
Er kunnen ook meer verborgen verstoringen zijn, vanuit de voorgaande generatie(s). Dan is er soms herstel van lang verzwegen schade nodig, om uiteindelijk die aangeboren bron van zorg willen dragen weer aan te kunnen boren. De contextuele benadering gaat er vanuit dat er ook dan hoop op is op verbetering van verstoorde relaties en contextuele hulpverleners weten mensen te helpen bij het zoeken naar de weg van herstel.